Các bệnh đều gốc ở thận

Nội kinh nói: “Biết được chỗ cốt yếu thì nói một lời là đủ, không biết được chỗ cốt yếu thì lan man vô cùng”. Vì “chỗ cốt yếu” tức là điểm cốt yếu để tìm ra nguồn gốc.

Lại nói: Bệnh nhẹ tất do sự chênh lệch của Khí Huyết; bệnh nặng tất do sự tác hại của Thủy Hỏa. Làm đầy đủ chỗ thiếu thốn là khí huyết mà sinh ra khí huyết lại là Thủy Hỏa. Thủy hỏa là cội gốc sinh ra bản thân, là tác dụng cho thần minh. Cho nên nói: “Chữa mọi bệnh lấy Thủy hỏa làm căn bản, lấy khí huyết làm ứng dụng”. Mọi người đều bảo khí huyết là âm dương, thủy hỏa là Tâm Thận, nhưng nào ai đã biết: Khí huyết lại có gốc của khí huyết, Thủy hỏa lại có nguồn của Chân thủy, Chân hỏa, âm dương lại có chỗ của Chân âm, Chân dương.

Vì tiên thiên như triều đình, hậu thiên như ty đạo, nắm giữ chính quyền là do tiên thiên, thi hành chính sách là do hậu thiên. Lại nói: chính lệnh của thân thể đều thuộc cả về Mệnh môn. Mệnh môn là trung khu của sao Bắc đẩu, giữ gìn mấu chốt của âm dương. Do đó đủ biết, trăm bệnh của người ta tuy có ngoại nhân, nội tập nhiều loại khác nhau, nhưng chẳng qua là mối manh phát bệnh, đến khi thành thương tổn, rốt cục lại đều dồn vào thận.

Phương Thư nói: “Trăm bệnh sinh ra ở Tâm mà đều gốc ở Thận”. Cảnh Nhạc nói: “Dương tà phạm vào thì tai hại tất thuộc về Tâm; ngũ tạng tổn thương cuối cùng tất nhiên đến Thận”. Lời nói ấy thật không ngoa. Vả lại, bầu thái cực trong thân thể tức là một điểm Mệnh môn ở trong Thận. Bàn về Tiên thiên, Phương Thư lại nói: “Mệnh môn là cái cửa để lập mệnh, là vật rất quý báu của thân thể”. Người muốn tìm lẽ sống cần phải để ý đến chữ “Hỏa”, nếu người ta không có một điểm hỏa khí của tiên thiên thì hết thảy chỉ là một đống tro tàn.

Sách Y giám nói: Mệnh môn là chủ của 12 kinh. Thận không có nó thì không lấy gì làm khỏe mạnh, sự khôn khéo cũng không nẩy ra được; Bàng quang không có nó thì khí ở Tam tiêu không chuyển hóa được mà đường nước không thông; Tỳ Vỵ không có nó thì không thể làm cho chín nhừ cơm nước, mà năm tạng không được nuôi dưỡng; Đại trường, Tiểu trường không có nó thì sự biến hóa không làm được mà đại tiểu tiện đều bế tắc; Can Đởm không có nó thì tướng quân không quyết đoán được, mà mưu trí không nghĩ ra; Tâm không có nó thì thần minh tối tăm, mà muôn việc không thể ứng phó được; Phế không có nó thì công việc điều tiết không chạy mà trăm mạch không thể tưới nhuần tạng phủ được.

Rút cục công năng của tạng phủ không vượt khỏi Mệnh môn, tật bệnh của người ta tuy có truyền biến nhiều mối nhưng không thể vượt ra ngoài tạng phủ. Cho nên nói chữ đại bệnh mà bỏ Thủy Hỏa thực không khác gì leo cây tìm cá. Thận là màng lưới của trăm bệnh, đều do thận tổng quản cả là rất đúng. Bệnh nặng nhất trong các loại bệnh, không có gì bằng 4 chứng: Phong, Lao, Cổ, Cách. Nếu chân hỏa đóng vững ở Đan điền, thì hư phong không do đâu mà nổi dậy nhanh chóng được. Dùng thuốc cam ôn tư bổ tinh huyết thì chứng lao không có chỗ dung thân. Chân hỏa sẽ sung túc, nguyên khí tự lớn mạnh thì tiêu hóa như thường, còn lo gì sinh ra cổ trướng. Đáy nồi có lửa, tinh khí tràn đầy, tinh ba của thủy cốc rải khắp mọi nơi thì còn ngại gì phát sinh nghẹn tắc, táo bón.

Đó là những đại bệnh nguy hiểm đến sinh mạng, nếu biết dựa vào thủy hỏa mà chữa vẫn còn có thể cứu vớt được. Huống chi trăm bệnh hại người nếu nhằm vào thủy hỏa mà chữa, thì không đến nỗi khó lắm.

Sách Y quán ví Mệnh môn với cái đèn kéo quân như sau: “Nào người lạy, nào người múa, nào người đi, nào người chạy đều chỉ nhờ một ngọn lửa mà thôi. Lửa mạnh thì chuyển động nhanh, lửa yếu thì chuyển động chậm, lửa tắt thì muôn máy đều im lặng”. Thật là ví dụ rất hay, tả rõ được sự thật, từ đó tôi mới hiểu được chân thể của Thái cực tiên thiên, và hiểu sâu được tác dụng kỳ diệu của Thủy hỏa vô hình, mà trọng dùng các bài Lục vị, Bát vị đã chữa khỏi rất nhiều bệnh nặng một cách dễ dàng như trở bàn tay, cũng như các bệnh lạ vô hình, các giả chứng khó mà đặt tên, đều chỉ dùng đúng thuốc thủy hỏa mà chữa, hoàn toàn không để ý các chứng vụn vặt. Đào gốc tìm nguồn thì bệnh nào không bắt nguồn từ Thận.

Tiên sư nói rằng: “Lấy phép chữa một bệnh, mà suy rộng ra thì có thể chữa được trăm bệnh, lấy phép chữa trăm bệnh, rút cục lại cũng như phép chữa một bệnh”. Mong các đồng nghiệp ghi nhớ lời đó, để làm then chốt cho y gia, thì cái kế hoạch cứu người không có điều gì là uẩn khúc nữa.

"Hải Thượng Lãn Ông"