Phụ nữ

Bệnh căn nữ có khác nhau

Về phương kinh nguyệt, có mang lâm bồn

Sinh rồi, con mẹ vuông tròn

Nhưng mà sản hậu lại còn phải kiêng

Mấy điều ghi nhớ trước tiên

Nhập phòng vô độ chớ nên chiều chồng

Lửa dục nung nấu trong lòng

Âm tinh hao kiệt, máu hồng cũng khô

Đẻ nhiều huyết bại khí hư

Dần dần thuỷ kiệt, từ từ sinh lao

Dâm phòng quá độ khí hao

Thường khi không chữa quy vào hiếm hoi

Hoặc là đẻ nhặt sinh đôi

Con bầy ốm yếu, giống nòi mạnh sao

Đẻ luôn con lại bú nhiều

Đêm hôm mất ngủ âm tiêu (1) gày mòn

Ốm đau lại phải nuôi con

Thêm phần lao lực chóng tàn ngày xuân

Thương người phụ nữ tảo tần(2)

Sinh ra gánh vác mọi phần cho nam

Thương người ca xướng phấn son

Ăn không ngồi rỗi hiến thân cho người

Biết bao bệnh tật trong đời

Nguyên do sắc dục chơi bời gây nên

Biết bao lao khổ ưu phiền(3)

Vì chưng: một của một con, ai từ (4)

Song le dâm dục thận hư

Biến sinh kinh bế, huyết khô gày mòn

Mắn con thường lại chết non

Há không tiết dục lại còn đa dâm

Lại còn uất giận xung tâm

Vì chưng tình dục ghen tuông chẳng ngừa

Can uất kinh bế huyết hư

Âm tiêu hoả tốc từ từ bệnh sinh

Vậy nên thư thái tính tình

Bớt lòng ham muốn thì mình sống lâu

Một điều trọng yếu hàng đầu

Khuyên người chớ vội nhận trầu vấn danh (5)

Đợi khi nam nữ trường thành

Để cho thiên quý (6) âm tinh (7) vẹn toàn

Đến kỳ rồi mới kết hôn

Nữ nam sung túc, cháu con sum vầy

Chớ theo cổ tục hại thay

Đưa con gả bán từ ngày còn thơ

Tảo hôn chết yểu cần ngừa

Há sao luật cấm mà chưa tuân hành

Đàn bà nên giữ vệ sinh

Để cho nguyệt tín kỳ kinh được đều

Chớ nên làm lụng quá nhiều

Khi kinh chưa sạch chớ liều ngủ chung

Nhập phòng, uất giận can xung

Dễ sinh băng lậu (8) khó lòng cầm ngay

Kiêng ăn sống lanh tích đầy

Dầm mưa, rửa sớm, sau này trệ kinh

Liền khi vừa mới sạch mình

Kiêng ăn táo nhiệt, thất tình, phòng trung

Gây nên động hoả khí xung

Huyết khô thuỷ kiệt, dự phòng hư lao

Giữ gìn thai nghén thế nào

Để cho con cái về sau yên lành (9)

Chặn ngăn xúc động thất tình

Dự phòng điên giản sài kinh sau này

Dục phòng thương thận nguy thay

Tiên thiên (10) không đủ thóp (11) đầy được ư

Cứng đầu ngoẹo cổ lưng gù

Chậm đi, chậm nói, gày gò những xương

Ăn nhiều các thứ cay nồng

Sinh con thai nhiệt, lở sưng da vàng

Ăn nhiều các thứ khổ hàn

Sinh con tỳ tiết sống phân, thũng tề

Hàn thấp nhiễm đến thai nhi

Hàn thì đau bụng, thấp thì bào sang

Lại kiêng lội nước leo thang

Van la, trật đả dễ dàng sảy thai

Họăc con tàn tật đòi nơi

Bẩm sinh mang bệnh sau này khó nuôi

Chớ nên sầu não bi ai (buồn khóc)

Tìm nơi thanh tú xa nơi hãi hùng

Lại còn no đói thất thường

Cũng đều ảnh hưởng đến lòng thai nhi

Có mang khuyên chớ nằm ì

Thường nên xay lúa thể chi (12) vận đều

Để cho sinh đẻ thuận chiều

Lại nên nằm thẳng chớ queo chân vào

Trong buồng lửa đốt khí hao

Lại kiêng tiếng động ồn ào sợ kinh

Lâm bồn đến lúc gần sinh

Khuyên người vững dạ tính tình thảnh thơi

Chớ nên rặn sớm hết hơi

Chớ nên bóp bụng theo lời người ta

Ổn bà (13) cấm kẻ vào ra

Đến khi hoa nở (14) chớ cho nước vào

Trục thai hoặc thuốc hạ bào (nhau)

Không nên mãnh liệt khí hao hại người

Dự phòng sau lúc đẻ rồi (15)

Nằm yên một chỗ chớ ngồi, chớ đi

Trong phòng kín đáo tứ vi (4 bề)

Chớ cho gió lọt vào khe lạnh lùng

Sưởi hơ, chớ để than hồng

Chỉ nên sưởi ấm vào vùng bụng, chân

Cần kiêng xúc động tinh thần

Không nên vội tắm, rửa chân, chải đầu

Vá may, làm lụng chưa cần

Dự phòng băng huyết, đau đầu khí xung

Muốn cho khí xấu khỏi ngưng

Cần nên ăn Nghệ, kiêng dùng đồ tanh

Các thức mát lạnh chẳng lành

Cần nên ấm bụng, ấm mình mới tan

Muốn cho da bụng khỏi nhăn

Thì nên bôi Nghệ, thắt khăn mấy vòng

Tiêu cơm thì uống chè Vằng

Vừa phòng tích tụ, hà trưng (16) trước phù

Phòng dục là việc cần ngừa

Trăm ngày kiêng cữ cũng chưa an toàn

Vừa cho khoẻ mẹ mạnh con

Khuyên người phụ nữ quyết tâm giữ gìn

1) Tinh huyết bị hao kiệt

2) Đảm đang

3) Vất vả, lo phiền

4) Lòng ham muốn về của và con thì bao nhiêu cũng vừa, không ai từ chối

5) Lễ dạm vợ đầu tiên bên nam đến hỏi tên tuổi bên nữ

6) Thời kỳ thận khí đầy đủ (Tuổi dậy thì): Nữ 14t, nam 16t. Đến lúc đó nữ thì có kinh nguyệt, nam thì có tinh khí đầy đủ

7) Tinh khí của thận

8) Băng huyết, rong huyết

9) Xem "Phụ đạo xán nhiên" quyển hậu

10) Sự bẩm sinh hay chỉ cơ năng của thận

11) Thóp, Nam gọi là mỏ ác

12) Thân và tay chân

13) Bà mụ xem (Toạ thảo lương mô)

14) Khi mở tử cung và con chui ra (nghĩa bóng)

15) Xem "Phụ đạo xán nhiên" quyển hậu

16) Hòn báng do khí huyết ngưng tụ