Nhận biết sự thuận nghịch

Cách nhận xét mạch bình thường của các lớp người: lớn, bé, cao, thấp, nam nữ để nhận biết sự thuận nghịch

Phép xem mạch nên nhận xem người lớn hay bé; người cao hay thấp và tính nết ôn hòa hay nóng nảy. Mạch nhỏ, to, mau, chậm, ngắn, dài nếu hợp với hình thể thì tốt, nếu không hợp là mạch nghịch. Mạch ba bộ đều nên được thuận.

Chỉ có mạch người nhỏ bé, đàn bà thì mạch mềm nhỏ. Trẻ em 4, 5 tuổi mạch đập 8 lần trong một hơi thở là tốt.

Sách Thiên Kim nói: “Người bé nhỏ mà mạch to, người béo mà mạch hư, người lao lực mà mạch thực, người nóng tính mà mạch hoãn, người tính hoãn mà mạch cấp, người khỏe mà mạch tế; người yếu đuối mà mạch to, đều là mạch nghịch, bệnh rất khó chữa”. Trái với những điểm đó là mạch thuận, dễ chữa.

Phàm mạch đàn bà thường nên nhu nhược hơn mạch đàn ông, trẻ con 4, 5 tuổi thì mạch chạy nhanh, một hơi thở mạch đập 8 lần là trung bình.