Tên gọi và ý nghĩa của 5 loại tà

Ngoại cảm và nội thương có chia làm 5 loại tà:

1. Tà từ phía sau tới gọi là “hư tà”, như bệnh phế do tà ở tỳ thổ truyền sang gây thành, bởi kim sinh ra ở trong thổ, thế là tà từ phía sau tới. Nhưng trong kim có thổ, thổ chế được thủy, không có thủy thì hỏa sẽ tràn tới.

2. Tà từ phía trước tới gọi là “thực tà”, hư bệnh ở phế do tà ở thận truyền sang. Vì thủy sinh ra do ở kim, cho nên gọi là từ phía trước tới. Vả lại trong kim có thủy, thì hỏa không tới được, như thế là con có hại đến mẹ.

3. Tà từ chỗ thắng truyền tới gọi là “tặc tà”, như bệnh phế do tà ở tâm truyền tới, vì hỏa khắc được kim, đó là từ chỗ thắng mà làm hại.

4. Tà từ chỗ kém truyền sang gọi là “vi tà”, như bệnh phế do tà ở can truyền tới, vì kim khắc được mộc, như thế là tà từ chỗ kém xâm phạm đến, nhưng vì nó thắng được cho nên không có hại.

5. Bệnh sinh ra do bản tạng gọi là “chính tà”, như chỉ có bệnh ở phế mà không có tà ở chỗ khác can phạm tới, ví dụ bệnh tâm hỏa bị thương thử là chính tà; bị trúng phong (mộc) là hư tà; ăn uống mỏi mệt bị thương tỳ là thực tà; bị thương hàn là tặc tà; trúng thấp (kim) là vi tà. Các tà ở tạng khác đều phòng theo phép này.

 Hư thực