Ba con rận hút máu một con lợn, tranh
nhau ăn, đem nhau đi kiện. Một con rận
khác gặp, hỏi:
"Ba anh kiện nhau về việc gì
thế?
- Ba con rận đáp: Chúng tôi kiện
nhau, vì tranh nhau một chỗ đất mầu mỡ.
- Con rận kia nói: Tôi tưởng các anh
chẳng nên tranh lẫn nhau thế làm gì. Các
anh chỉ nên lo đến con dao của người đồ tể giết lợn, ngọn lửa của bó rơm thui
lợn mà thôi. "
Ba con rận nghe ra, biết là dại, thôi
không đi kiện nữa, cùng nhau quần tụ, làm ăn với nhau, dù no, dù đói, cũng
không bỏ nhau. Con lợn thành mỗi ngày
một gầy, người ta không làm thịt cứ để nuôi, ba con rận nhờ thế mà no đủ mãi.
Lời Bàn:
Nhân dân một xứ mà cứ tranh giành lẫn
nhau cái lợi trước mắt, không nghĩ gì đến cái việc lâu dài cho cả toàn thể, thì
trí khôn thật không bằng mấy con rận nói trong truyện nầy.
Tranh nhau, cãi nhau, đánh nhau, kiện
nhau, thì oan oan tương kết, lợi chẳng thấy đâu, chỉ thấy hại, hại cho một mình
lại hại cho cả đàn, cả lũ nữa. Sao không
biết: Sâu đục cây, cây đổ thì sâu cũng chẳng còn: trùng hại vật, vật chết thì
trùng cũng hết kiếp.
Quần tụ: quây quần ăn ở bao bọc lấy
nhau.
Đồ tể: người làm thịt các giống vật
để bán.