Mình làm
người sang trọng giàu có, thì cớ nên kiêu sa.
Mình là
bậc trông minh tài trí, thì chớ nên khinh ngạo.
Mình có
sức lực khỏe mạnh, thì chớ nên đè nén người.
Mình ăn
nói linh lợi, thì chớ nên dối trá người.
Mình còn
kém thì phải học, chưa biết thì phải hỏi.
Ðối với
làng nước, thì phải giữ cái trật tự trên dưới.
Ðối với
người nhiều tuổi, thì phải giữ cái nghĩa con em.
Ðối với
người bằng vai, thì phải giữ cái nghĩa bầu bạn.
Ðối với
lũ trẻ thơ, thì phải dạy bảo khoan dung.
Như vậy
thì ai cũng yêu, ai cũng kính, không ai tranh giành với mình. Tâm địa rộng rãi thênh thang như trời đất, thì
bao bọc được cả muôn loài.
(Hàn Thi
Ngoại Truyện)
LỜI BÀN:
Muốn cho
người tâm phục, không phải lấy tiền tài hay quyền thế mà khiến được, tất phải
biết cách cư xử với người cho phải đạo thì mới được. Bài này chính tóm tắt mấy câu về cái đạo ấy. Ðoạn trên cốt ngăn ngừa mấy câu, cái ác tính
thường kẻ hơn người hay mắt phải. Ðoạn
dưới nói cách ăn ở với mọi bậc người trong xã hội. Nói tóm lại khiêm nhã kính ái là một phương
pháp rất hay để ở đời.
CHÚ
THÍCH:
Hàn Thi
Ngoại Truyện: là bộ sách chép những câu nói đời xưa, dưới mỗi bài có những
chứng dẫn mấy câu thơ của Hàn Anh làm. Hàn Anh là người đời nhà Hán làm bác sĩ đời
vua Văn Ðế lấy những ý trong thơ của người ta mà làm Nội, Ngoại truyện gọi là
Hàn Thi, bây giờ chỉ còn ngoại truyện mà thôi.