Định nghĩa
- Thuốc cố sáp là các vị thuốc có tác dụng thu liễm cố sáp khi mồ hôi, máu, nước tiểu, phân, khí hư do hư chứng mà hoạt thoát ra ngoài quá nhiều.
- Thuốc cố sáp thường có vị chát, chua.
Phân loại
Căn cứ vào tác dụng của thuốc cố sáp, có thể chia thành các loại sau:
- Thuốc cầm mồ hôi (thuốc liễm hãn)
- Thuốc cầm di tinh, di niệu (thuốc cố tinh sáp niệu)
- Thuốc cầm ỉa chảy (thuốc sáp trường chỉ tả)
Cách dùng
- Thuốc cố sáp là thuốc điều trị triệu chứng (trị tiêu), khi dùng phải phối hợp với các thuốc điều trị nguyên nhân (trị bản):
- Ra mồ hôi nhiều (tự hãn) do vệ khí hư phải dùng thuốc bổ khí; mồ hôi trộm (đạo hãn) do âm hư phải phối hợp với thuốc bổ âm
- Di tinh, di niệu do thận hư phải phối hợp với thuốc bổ thận
- Ỉa chảy kéo dài do tỳ hư cần thêm thuốc kiện tỳ
- Thuốc cố sáp là thuốc chữa các bệnh thuộc hư chứng, vì vậy không nên dùng quá sớm khi ngoại tà chưa giải hết, vì do tính chất thu liễm, tà độc có thể bị giữ lại trong cơ thể.
Cấm kỵ
- Không dùng thuốc cầm mồ hôi khi mồ hôi ra nhiều do nhiệt chứng.
- Không dùng thuốc cầm ỉa chảy khi ỉa chảy do thấp nhiệt.
- Không dùng thuốc sáp niệu khi đái dắt, đái buốt, đái ra máu do thấp nhiệt.