Vua
Trang Vương nước Sở cho các quan uống rượu. Trời đã tối, đang lúc rượu say, đèn nến bỗng
gió tắt cả. Trong lúc ấy, có một viên
quan thừa cơ kéo áo cung nữ. Người cung
nữ nắm lấy, giật đứt giải mũ, rồi tâu với vua rằng: "Có kẻ kéo áo ghẹo
thiếp.
Thiếp giật được giải mũ. Xin cho thắp đèn ngay để khám xem ai đứt giải
mũ, thì chính là kẻ ghẹo thiếp. . . " Vua gạt đi nói: "Thôi! không
làm gì! cho người ta uống rượu, để người ta say, quên cả lễ phép, lại nỡ nào vì
câu chuyện đàn bà mà làm sỉ nhục người ta!"
Rồi lập
tức ra lệnh rằng: "Ai uống rượu với quả nhân hôm nay mà không say đến bứt
đứt giải mũ là chưa được vui".
Các quan
theo lệnh, đều dứt giải mũ cả. Nên suốt
tiệc hôm ấy, được vui vầy ổn thỏa.
Hai năm
sau nước Sở đánh nhau với nước Tấn. Ðánh
luôn năm trận, mà trận nào cũng thấy một viên quan võ, liều sống, liều chết
xông ra trước và đánh rất hăng, làm cho quân Tấn phải lùi. Vì thế mà quân Sở được. Trang Vương lấy làm lạ cho đòi viên quan ấy
lại hỏi: "Quả nhân đãi nhà người cũng như mọi người khác, cớ sao nhà ngươi
lại hết lòng giúp quả nhân khác người như vậy?"
Viên
quan thưa rằng: "Thần rắp tâm muốn đem tính mệnh để hiến nhà vua đã lâu. Mãi đến bây giờ mới gặp dịp báo đền nghĩa xưa,
thực là may cho thần lắm. . . Thần là
Tưởng Hùng, chính là người trước bị đứt giải mũ mà nhà vua không nỡ làm tội
đấy".
Ðào Ngột
(Sở Sử)
LỜI BÀN
Ông vua
không làm tội người công thần ghẹo cung nữ thực là có độ lượng, bao dong được
lỗi của người. Người ghẹo cung nữ không
quên cái ơn đã chịu, tìm cách để báo đáp, thực là có nghĩa, tỏ được cái bụng
trung thành với người gia ơn. Có vua ấy
tất có tôi ấy, vua tôi như thế thì nước đời nào mất được.
GIẢI
NGHĨA
Dung
người được báo: Rộng lượng tha lỗi cho người, được người tìm cách báo đền.
Thừa cơ:
Nhân dịp tốt.
Cung nữ:
Con gái đẹp hầu vua ở trong cung. Quả
nhân: Tiếng vua tự xưng với thần hạ và lấy ý khiêm tốn là người ít đức.
Tấn: Một
nước đời Xuân Thu, đến đời Chiến Quốc bị họ Hàn, họ Triệu, họ Ngụy lấy mất và
chia làm ba nước, ở vào tỉnh Sơn Tây và một phần Trực Lệ bây giờ.
Hiến:
Dâng, biếu.