Công
hiệu khác nhau
Ma
hoàng căn cũng phù tiểu mạch đều có công dụng cố biểu liễm hãn; dùng chữa biểu
hư tự hãn, đạo hãn. Nhưng ma hoàng căn kiêm chỉ khái, chỉ suyễn mà phù tiểu mạch
kiêm ích khí, dưỡng âm, thanh nhiệt, trừ phiền.
Chủ trị khác nhau
1 - Ma hoàng căn chủ trị tự hãn, đạo hãn.
Phù tiểu
mạch chủ trị cốt chưng, lao nhiệt
Ma hoàng
cam bình mà sáp, cố biểu, liễm hãn lực mạnh
Nên
dùng chữa phế hư cơ biểu không cố nên tự ra mồ hôi, hoặc mồ hồi trộm.
Như
"chứng trị chuẩn thằng" Ma hoàng căn tán (ma hoàng căn, đương quy,
hoàng kỳ, luyện mẫu lệ, nhân sâm, cam thảo). Trị chứng sản hậu hư hãn không dứt.
"Đàm
dã ông thí nghiệm phương" trị chứng hư hãn không cố mức độ (quá nhiều).
Dùng ma hoàng căn, hoàng kỳ tán mạt, lấy nước phun vào làm như hồ, viên to bằng
hột ngô. Mỗi lần dùng 100 viên cho tới khi khỏi bệnh thì thôi.
Tiểu
phù mạnh dùng chữa khí âm lưỡng hư mà sinh tự hãn và đạo hãn. Nó ngọt, mặn và
lương nên dưỡng âm, trừ nhiệt. Dùng chữa hư lao, cốt chứng, lao nhiệt. Dùng vị
này phối hợp với địa cốt bì, mẫu đơn bì, ngân sài hồ, sinh địa, hoàng kỳ.
2 - Ma hoàng còn
dùng chữa dư tà trệ ở phế sinh ho, suyễn
Tiểu phù
mạch chữa tâm hư, phiền cấp
Ma
hoàng căn kiêm chữa ho suyễn, và thường trực ở phế để trừ dư tà, nên còn dùng để
giải biểu trừ dư tà; chính dư tà đã sinh ra các bệnh ho suyễn, ra mồ hôi. Thiên
về chữa ho có thể dùng thêm cát cánh, cam thảo, bách bộ, trần bì, tử uyển, hạnh
nhân, hoàng cầm. Thiên về chữa suyễn thì
dùng thêm hạnh nhân, hậu phắc, quế chi, bạch thược, sinh khương, đại táo.
Phù tiểu
mạch ích tâm khí, dưỡng âm, trừ hư nhiệt. Nên dùng chữa âm hư, tâm phiền, đổi
sang cắp thì dùng thêm cam thảo, đại tảo, bạch vi, đăng tâm.
Đặc thù chữa khác nhau
Danh y
Vương Văn Đinh nói rằng: Tiểu thanh long thang, tùy thời căn cứ vào tình hình bệnh
mà chú ý dùng phối hợp cho có đội ngũ. Trong phương thuốc có ma hoàng vận dụng
có phân biệt cả về liều lượng. Bệnh biểu thực mới phát dùng ma hoàng, thứ đến
dùng ma hoàng nhung. Kỳ sau nữa có suyễn ra mồ hôi thì dùng ma huàng căn. Mỗi tễ
lượng khoảng 30 khác.
(Sơn
đông trung y học viện học báo 1934)
Thiên
kim phương ma hoàng căn phấn trị thận lao nhiệt, âm nang sinh sang; ma hoàng
căn, thạch lựu hoàng mỗi thứ hai lạng, phối hợp với bột gạo 5 hợp. Ba vị trên
tán nhỏ dây kỹ. Cũng như thường lệ dùng thuốc bột rắc lên chỗ loét lở, nếu thấy
phấn rắc vào đã ấm lên thì lại tiếp tục rắc thêm cho đến khỏi.