Ở gò Lê
Khưu có giống quỉ lạ. Nó bắt chước làm con cháu, anh em nhà người ta thật là giống.
Có một
ông trưởng giả
gần vùng đấy,
một hôm ở
chợ về chén say khướt. Lúc đi
qua gò Lê Khưu,
con quỉ hiện hình
lên làm con ông ta, tay ôm đỡ dìu dắt, nhưng miệng cứ lẩm bẩm
nhiếc móc, kêu say sưa là xấu.
Trưởng giả
về nhà, lúc tỉnh
rượu gọi con ra
mắng: “Tao là cha mầy, tao có điều gì là ác nghiệt mà lúc tao say,
mầy lại nỡ mỉa mai tao như vậy!”
Người
con khóc, lạy cha và thưa rằng: “Oan quá! Thật con không dám như
thế bao giờ. Con
nghe đâu ở gò
Lê Khưu có giống quỷ khéo
bắt chước hiện lên làm người, có lẽ là đây chăng”.
Trưởng
giả hỏi dò, thì quả nhiên ai cũng
bảo có như thế thật, ông mới định bụng
hễ gặp giống quỷ ấy là đâm chết.
Hôm
sau, ông
lại đi chợ, lại chén say khướt
mới về. Người con sợ
cha lại gặp quỷ nó quấy nhiễu gì, bèn săm
săm đi đón. Trưởng giả trông rõ con mình, nhưng cho là
quỷ, liền rút gươm đâm chết.
Lã Tử
GIẢI
NGHĨA
Lê Khưu:
tên một cái gò cao,ở về địa phân
huyện Ngu Thành, tỉnh
Hà
Nam
bây giờ
Trưởng giả: Người
đứng tuổi, thường
chỉ những bậc có
trí, có tài, có oai, có chức hay có của.
LỜI BÀN
Khó
thật! Làm thế nào cho rõ giả thực mà phân
biệt được. Cái trò đời, đã gian
thì lại ngoan, kẻ gian
phi đã rắp tâm
lừa ai, thì dùng thiên phương bách
kế, làm cho phải
mắc lừa mà vẫn có
bụng tin. Cho nên khi
ta ngờ điều
gì, ta phải
để cái trí sáng suốt mà dò
xét cho đến nơi. Chớ có vội hành động, lấy giả làm thực, cho thực là giả,
nhận quỷ làm con, giết
con tưởng quỷ như
trưởng giả nói trong
chuyện này, sau có hối
lại cũng không
kịp. Đời này biết
bao nhiêu chuyện
vợ chồng, chuyện phe
cánh, ngờ nhau
tàn hại nhau,
một khi sự thực hiện rõ
ra chỉ còn có ôm hận suốt đời, lúc nào cũng
băn khoăn thương đến người đã khuất.